استارتاپ‌ها مشمول قانون کار می‌شوند یا خیر؟

این سوال که آیا استارتاپ ها با توجه به ماهیت وجودی آنها مشمول قانون کار می شوند یا خیر سوالی است که ذهن بسیاری از صاحبین کسب و کارهای نوپا را درگیر خود کرده است و حتی در مواردی ممکن است برای آنها نیز مشکلاتی به وجود آورده باشد. با توجه به آنکه در کشور ما هنوز خلاء های قانونی زیادی در خصوص استارتاپ‌ها وجود دارد و با توجه به آنکه در کمسیون‌های تخصصی مجلس نیز برای تدوین قوانین اختصاصی برای این کسب و کار ها تلاش‌هایی صورت گرفته ولی نتیجه‌ای خاصی نداشته است در یک کلام باید گفت بله، استارتاپ ها نیز مشمول قوانین کار هستند و باید این قوانین را تا تدوین قانون های مشخص و اختصاصی رعایت کنند. اما باید توجه کرد که همه بخش های یک استارتاپ نیازی به قوانین کار ندارد و این عدم نیاز با توجه به ماهیت هر استارتاپ متفاوت است که در ادامه سعی می کنیم کمی بیشتر در این خصوص و این قوانین صحبت کنیم.

قانون کار به چه کسی کارگر می گوید؟

در ابتدا باید بدانیم که کارگر از نظر قانون کار به چه کسی گفته می شود. هر فردی که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سود سهام و سایر مزایا به درخواست کارفرما کاری انجام می‌دهد از نظر قانون کار کارگر محسوب شده و مشمول این قانون است. پس با توجه به این تعریف برای مثال اگر شما فردی را در استارتاپ خود استخدام می‌کنید که برای مثال مدیریت شبکه‌های اجتماعی شما را انجام دهد و یا اقدام به فعالیت‌های برنامه نویسی کند، از نظر قانون، آن فرد کارگر محسوب شده و به صورت کامل مشمول قانون کار است.

همانطور که احتمالا می‌دانید از قوانین کار به عنوان قانون امری یاد می‌شود، یعنی آنچه این قانون می گوید برای فرد یا شرکتی که مشمول آن می شود الزامی بوده و در صورتی که فرد یا شرکتی فراتر از آن اقدام به عقد قراردادی نماید فعالیت وی غیرقانونی بوده و هر آنچه بیش از قانون در قرارداد آمده است بی اثر خواهد بود. بگذارید کمی آسانتر این مورد را توضیح دهیم، برای مثال از نظر قانون کار حداکثر ساعت کار مجاز برای یک کارگر ۸ ساعت در روز بوده و بابت آن کارفرما می بایست کارگر را بیمه کند. پس با توجه به این قانون حتی اگر شما با کارگر خود قراردادی مبنی بر آنکه وی می بایست برای دریافت حقوق و مزایا خود بیش از ۸ ساعت برای شما کار کند و یا در مواردی دیگر در قرارداد ذکر می شود که به جای بیمه، مبلغ ریالی آن به کارگر پرداخت می شود یا حتی کارگر امضا کند که بیمه نمی خواهد، این موارد غیر قانونی بوده و باتوجه به امری بودن قانون کار تمامی آنچه بیش از ۸ ساعت کار است منتفی بوده و کارگر به آسانی می تواند از استارتاپ شما شکایت کرده و یا از طریق اداره بیمه تامین اجتماعی در خصوص دریافت سابقه بیمه خود اقدام نماید. احتمالا اکنون متوجه دلیل آنکه گفته می شود قانون کار یک قانون امری است شده اید،اما این نکته را باید در نظر گرفته که در قوانین امری شما می‌توانید کمتر از سقف قانون فعالیتی انجام دهید ولی بیش از آن بی اثر خواهد بود، یعنی می توانید با کارگری قرارداد ببندید که روزانه ۳ ساعت برای شما کار کند ولی نمی توانید قرارداد بیش از ۸ ساعت کار روزانه با وی منعقد نمایید.

مثالی که استارتاپ مشمول قانون نمی شود

آنچه تا کنون در خصوص مشمولیت قانون کار برای استارتاپ‌ها ذکر شد در خصوص نیروی انسانی‌ای بود که به صورت مستقیم برای آن کسب وکار فعالیتی انجام می دهند، اما برخی از استارتاپ ها در اصل یک پلتفرم بوده که یک درخواست دهنده را به یک فرد انجام دهنده آن درخواست متصل میکنند، در این گونه موارد فردی که کار را در نهایت انجام می دهد و بابت آن حق السعی دریافت می کند، کارگر آن استارتاپ محسوب نشده و از نظر قانونی آن فرد یک نوع از مشتری برای آن کسب وکار نوپا می باشد و همانطور که می دانید مشتری به هیچ عنوان کارگر شما نبوده و در نتیجه قوانین کار در خصوص آن فرد مشمول استارتاپ نمی شود.

البته همانطور که قبلا اشاره شد در کشور ایران هنوز قوانین مشخص و ثابتی برای فعالیت و نظارت بر استارتاپ ها تدوین نشده است و در محاکم قانونی سعی می‌شود تا از همان قوانین سنتی موجود برای حل اختلافات استفاده شود و در صورتی که یک استارتاپ نتواند به خوبی موارد مربوطه به خود را در این قوانین سنتی جای دهد به مشکلاتی بر خواهد خورد. پس به شما توصیه می کنیم تا در کسب و کار خود حتما یک مشاور حقوقی با تجربه در خصوص استارتاپ‌ها داشته باشید تا در صورت بروز مشکلات بتوانید به بهترین روش از قوانین موجود استفاده لازم را ببرید.